Most kolejowy w Rybinie "pułapką" dla wodniaków?

Obrotowy most kolejowy w Rybinie jest unikatem na skalę europejską. Został zbudowany w 1906 roku. Mniejsze jednostki, w okresie przed remontem mostu, mogły przepłynąć pod zamkniętym mostem, jeśli pozwalała na to ich wysokość czy położony maszt. Obecnie, kiedy most jest zamknięty, muszą czekać na jego otwarcie lub przepływać pod zamkniętym mostem i ryzykować otrzymanie mandatu. Dlaczego? Przeczytajcie.




Kolejowy most obrotowy zwodzony w Rybinie na Szkarpawie po remoncie - sierpień 2025 - fot. Piotr Salecki


Kolejowy most obrotowy zwodzony w Rybinie na Szkarpawie przed remontem. Oznakowanie miało różne warianty i wersje. Z lewej strony widoczny żółty romb, który w połączeniu ze znakiem A-1 (zakaz przejścia) oznacza zezwolenie na przejście przy zamkniętym moście dla małych jednostek, mających odpowiednią skrajnię i zastępuje zestaw świateł czerwone+żółte. Fot. Piotr Salecki (2016).

Most unikat
Dwuprzęsłowy most obrotowy Żuławskiej Kolei Dojazdowej w Rybinie jest unikatem na skalę europejską a może i światową. Został zbudowany w 1906 roku. Obracane jest dłuższe przęsło, posadowione asymetrycznie na pionowym filarze.  Cała procedura obracania mostu przeprowadzana jest jest ręcznie, przez dwóch pracowników. Za czasów PKP most był stale obrócony dla przejeżdżających pociągów, obecnie sytuacja jest odwrotna i most zamykany jest tylko na czas przejazdu pociągu. Mniejsze jednostki, w okresie przed remontem mostu, mogły przepłynąć pod zamkniętym mostem, jeśli pozwalała na to ich wysokość czy położony maszt. Obecnie, kiedy most jest zamknięty, muszą czekać na jego otwarcie lub przepływać pod zamkniętym mostem i ryzykować otrzymanie mandatu. Dlaczego? O tym dalej.

Remont mostu
Remont mostu odbył się w latach 2024-2025 i został sfinansowany z programu Pętla Żuławska - Rozwój Turystyki Wodnej. W oficjalnym komunikacie czytam: "W ramach inwestycji wykonano przebudowę mostu kolejowego i przęsła dojazdowego do mostu, konstrukcja mostu została zabezpieczona antykorozyjnie. Mostownice, drewniane podkłady, zostały wymienione na nowe a skarpy dojazdowe wzmocnione kruszywem, faszyną i geowłókniną. Wyremontowany został historyczny obiekt – sterownia, stanowiący miejsce dla obsługi technicznej mostu. Odbudowane zostały schody oraz droga techniczna dla obsługi mostu. Wybudowano nowy pomost cumowniczy na palach kotwiących od strony Drewnicy, który służy na krótkotrwały postój na oczekiwanie jednostek na otwarcie mostu. Ponadto przebudowano pomost roboczy dla służby obsługi mostu. Cały obiekt jest monitorowany, odpowiednio oświetlony, a zwrotnice zostały zelektryfikowane. Odbudowano system sygnalizacji świetlnej dla żeglugi (dla zwiększenia bezpieczeństwa żeglugi i ruchu kolejowego i szybkości otwierania ruchu dla żeglugi) poprzez odtworzenie dwóch sygnalizatorów na końcach przęsła obrotowego, posiadających po cztery komory w układzie pionowym (po dwie ze światłem czerwonym i po jednej ze światłem zielonym i żółtym)." Tyle oficjalny komunikat, w rzeczywistości na moście pozostawiono semafory z dwoma komorami.

Sygnalizatory i znaki
I właśnie o te sygnalizatory chodzi. Jak widać na zdjęciach, sygnalizatory nie mają wspomnianych czterech komór, a tylko dwie. Co oznacza, że sygnalizatory wyświetlają wyłącznie dwa sygnały: światło zielone - przejście dozwolone i światło czerwone - przejście zabronione. Gdyby na każdym semaforze była tylko jedna dodatkowa komora, ze światłem żółtym, wówczas sygnał "światło czerwone+światło żółte" zezwalałby na przepłynięcie pod zamkniętym mostem mniejszych jednostek o odpowiedniej skrajni. Jak poinformowali nas przedstawiciele kolei, konserwator zabytków nie zgodził się na modernizację starych sygnalizatorów świetlnych, zamontowanych na moście, tylko nakazał ich remont. Bo przed remontem sygnalizatory owszem były, ale nieczynne. Nie wyświetlały się na nich żadne światła (sygnały), a zastępowały je wystawione na przęśle mostu znaki. Znaki te pozwalały na przepływanie pod zamkniętym mostem jednostkom, które miały odpowiednią skrajnię. Konserwator zabytków polecił jednak w trakcie remontu usunąć oznakowanie - pozostało jedynie oznakowanie skrajni żeglownej - i uruchomić wyremontowane semafory świetlne. W rezultacie, obecnie żadna jednostka wodna nie może przepłynąć pod zamkniętym mostem, gdyż semafory wyświetlają tylko dwa sygnały - przejście dozwolone i przejście zabronione.  

Pociągi znowu kursują
W sezonie 2025 czerwone światło na moście paliło się często, gdyż Żuławska Kolej Dojazdowa wznowiła kursy z/do Nowego Dworu Gdańskiego. Trudno się z tego nie cieszyć i nie jest to oczywiście przygana, gdyż piszący te słowa jest wielkim miłośnikiem kolei i jej propagatorem - patrz www.nostalgiazapara.pl - ale stwierdzenie faktu. Dla wodniaków znaczy to tyle, że  częściej trzeba poczekać na otwarcie mostu na jednej z przystani w Rybinie lub przy nowym pomoście oczekiwania od strony zachodniej, albo... jak dawniej, przepłynąć pod zamkniętym mostem. Dodatkowo, w trakcie sezonu Żuławska Kolej Dojazdowa skróciła czasy zamknięcia mostu dla ruchu wodnego https://kolejzulawska.pl/godziny-otwierania-mostu-w-rybinie-od-26-lipca-2025/

Skrajnia mostu obrotowego - 2,2 m przy WWŻ - Wysokiej Wodzie Żeglownej, to całkiem sporo, zwłaszcza że woda wysoka występuje w sezonie rzadko. I tutaj czekała na wodniaków tytułowa "pułapka", a mianowicie perspektywa otrzymania madatu ze względu na częstsze niż w poprzednich latach patrole policji wodnej i innych służb. Większa częstotliwość związana jest z wnioskami środowiska wodniackiego o kontrolowanie skuterów wodnych, jak to jednak w życiu bywa jak patrol jest na wodzie, to kontroluje nie tylko skutery wodne ale i inne jednostki. Dlatego na przepływających pod zamkniętym mostem kolejowym posypały się mandaty. Mandaty były wręczane również za przepływanie pod zamkniętym mostem drogowym (żółtym).

Planowane zmiany
Sytuacja ma ulec zmianie w sezonie 2026, gdyż jak poinformowali mnie przedstawiciele Żuławskiej Kolei Dojazdowej, nastąpiły zmiany w biurze konserwatora zabytków i nowi urzędnicy nie mają nic przeciwko modernizacji semaforów świetlnych i dodaniu w każdym z nich jednej, pomarańczowej komory. Wówczas przy zamkniętym moście wyświetlany będzie sygnał światło czerwone+pomarańczowe, co oznacza możliwość przepływania dla jednostek mających odpowiednią skrajnię. Znając już różne procedury i czas ich realizacji, trzymamy kciuki, aby rozwiązanie to udało się wdrożyć przed rozpoczęciem sezonu 2026. Czy tak się stanie - zobaczymy.

Piotr Salecki (lipiec 2025)

Warto przeczytać na mojej stronie także:

• Godziny otwarć mostów, śluz i innych obiektów hydrotechnicznych - tutaj
• Węzeł Wodny Rybina - tutaj

Zapraszamy na obozy przygody - www.wandrus.com.pl | www.obozyquadowe.pl