Szeląg Wielki

tekst w redakcji
Jezioro ma długość aż 12,7 kilometra, ale jego szerokość jest niewielka, średnio to kilometr. Połączone jest z systemem Pojezierza Iławskiego i Kanału Elbląskiego przez Kanał Ostródzki (nazwa nieoficjalna), który uchodzi do jeziora mniej więcej w połowie jego długości. Z kolei kolejnym kanałem przepłyniemy na jezioro Szeląg Mały. Kanał ten nie ma oficjalnej nazwy, a wyróżnia się tym, że długi odcinek kanałowy znajduje się w tunelu (w tunelu jest również ścieżka holownicza). Tunel ten poprowadzono pod groblą, którą wcześniej sztucznie usypano w celu poprowadzenia linii kolejowej i drogi. Spowodowało to podział jeziora Szeląg na dwa odrębne akweny Szeląg Wielki i Szeląg Mały. Jezioro Szeląg Mały, które stanowi w tym rejonie kraniec systemu połączonych kanałami jezior Pojezierza Iławskiego.

Na Szelągu Wielkim nie znajdziemy typowych dla Jezioraka czy innych jezior marin czy przystani żeglarskich. Są natomiast miejsca gdzie wodniacy mogą znaleźć niewielki "przyczółek" do zacumowania i skorzystać z lokalnej infrastruktury - wc, prysznica, baru, minisklepiku czy restauracji. To ośrodki wypoczynkowe, hotel. pola namiotowe czy "miejsca rekreacji". Nie wszędzie przypływający wodniacy są chętnie i mile widziani, ale na szczęście jak na wielkość jeziora takich miejsc jest wystarczająco dużo, aby spędzić tu dwa a nawet trzy dni.

Niskie linie energetyczne
Duża przeszkodę dla wodniaków stanowią dwie linie energetyczne w południowej części jeziora. Jedna z nich przechodzi na wysokości 11 metrów, a więc stanowiącej przeszkodę dla większości współczesnych jachtów żaglowych, druga zaś usytuowana jest równolegle do brzegu przy przystani/pomoście Parkingu imienia Zielaka. Ta druga linia jest zupełnie niewidoczna, gdyż słupy energetyczne są całkowicie zasłonięte przez drzewa.

• Niewidoczna linia energetyczna - tutaj

Część północna
Eksplorację jeziora zaczynamy od skrętu w lewo, w kierunku północno-zachodnim. Na lewym brzegu baseny i zabudowania gospodarstwa rybackiego (z "basenikiem" portowym wchodzącym w głąb lądu) i szpecący widok wiatrak. Na razie pojedynczy, a nie ferma wiatrowa. W pobliżu kąpielisko. Pomijając odcinek gospodarstwa rybackiego, na obu brzegach gęsty las. Brzeg wschodni to słynny rezerwat "Sosny Taborskie", które kiedyś spławiano w tratwach Kanałem Elbląskim.

Aktualizacja 2021:
Za przystanią rybacką na lewym brzegu w Warlitach Wielkich wybudowano gminne miejsce rekreacji. Oprócz miniplaży z możliwością wejścia do wody, wc toi-toi i miejsca na grilla jest niewielki pomost do którego możemy zacumować. Przy krańcu pomostu głębokości nie przekraczają jednego metra.

Tuż obok, wybudowano Natural Hotel. Teren hotelu obejmuje rozległy obszar wzdłuż brzegu, włącznie z kąpieliskiem i pomostem typu "molo", okalającym wewnętrzne kąpielisko. Do pomostu można - jak na razie - okazjonalnie zacumować, zwłaszcza jeśli swoim zachowaniem nie będziemy stwarzać problemu. Polecam smaczny posiłek w hotelowej restauracji.

Kolejne przystanie znajdują się na samym końcu jeziora. Są to dwa ośrodki wypoczynkowe i pole namiotowe Zakątek. Przy obu możemy zacumować i korzystać z ich infrastruktury.

Część południowa
Jeśli po wypłynięciu z Kanału Ostródzkiego skręcimy w prawo, wówczas popłyniemy w kierunku południowo-zachodnim. Jezioro łagodnie zakręca - najpierw w kierunku wschodnim, następnie na zachód. Na prawym brzegu miejscowość Zwierzewo. Tu kończy się na obu brzegach zwarta ściana lasów. 
W Zwierzewie, na lewym brzegu możemy zacumować przy gminnym miejscu rekreacji. To kąpielisko

Na lewym brzegu nieco dalej miejscowość Kątno. tam kąpielisko przy brzegu i pomost Agroturystyki Rancho Bogdana. Czy można tu zacumować - sprawdźcie sami.

Przez jezioro przechodzi tu niska linia energetyczna o wysokości 11 metrów. Nie jest zaznaczona na większości map i nie jest opisana w przewodnikach.

Dopływamy do ujścia kanału. Tuż przed nim na lewym brzegu ośrodek wypoczynkowy "Pod Sosnami". Na pomoście tabliczka "zakaz cumowania".

Kanał i tunel
Wpływamy do kanału. Nad kanałem poprowadzono ogromny nasyp, który sztucznie podzielił Szeląg na dwa jeziora. W nasypie wykopano następnie tunel, którym przepływamy na jezioro Szeląg Mały. Górą poprowadzono drogę i linię kolejową. Tunel ma ścieżkę holowniczą. Mijanie odradzam, możliwe jest jedynie w przypadku bardzo niewielkich jednostek. Można wysadzić desant i sprawdzić, czy z przeciwka nie będzie płynąć jakaś jednostka a zwłaszcza niewielki statek pasażerski - kursują tu w sezonie dość regularnie statki z Ostródy do przystani w Starych Jabłonkach przy Hotelu Anders.

Zakupy
Sklep spożywczy w Zwierzewie - spacer od pomostu gminnego mniej więcej około kilometra.

Komunikacja - pociągi i autobusy
Dogodny dojazd do Ostródy z miejscowości Warlity Wielkie autobusem miejskim.
Ze Starych Jabłonek dojazd pociągami osobowymi do Ostródy i Olsztyna.

Przystanie i miejsca z możliwością awaryjnego zacumowania

• Warlity Wielkie, Gospodarstwo Rybackie, 53°44'42.6"N 20°00'27.1"E.
• Warlity Wielkie, Zielona Plaża, GPS: 53°44'46.7"N 20°00'22.9"E. Wc toi-toi, wiata i krąg ogniskowy. Niewielki pomost, przy pomoście spłycenia. Opis tutaj.
  
• Warlity Wielkie, Natural Hotel, GPS: 53°44'51.9"N 20°00'13.2"E. Pomost hotelowy okalający kąpielisko, z możliwością zacumowania dla załóg, które swoim zachowaniem nie zakłócą i nie utrudnią wypoczynku gościom hotelowym. Opis tutaj
  
• Szeląg, Ośrodek Stowarzyszenia Miłośników Szeląga. GPS: 53°45'56.7"N 19°57'38.9"E. Solidny pomost. Miejsce zorientowane na wypoczynek członków stowarzyszenia.
  
• Szeląg, Zakątek Pole Namiotowe, tel. 502-493-476. GPS: 53°46'09.6"N 19°57'17.3"E. Wc, prysznic, minisklepik pola namiotowego, bar. Pomost dla wodniaków, którzy są mile widziani. Opis tutaj
  
• Szeląg, Pomost leśniczówki. GPS: 53°46'10.8"N 19°57'06.4"E.
• Kątno, Przystań "Domków na wodzie". GPS: 53°42'12.2"N 20°04'30.0"E. Pomosty przystani w całości zajęte przez domki na wodzie.
  
• Kątno, pomost gminny. GPS: 53°42'10.7"N 20°04'31.2"E. Pomost z możliwością zacumowania. Blisko stąd do kąpieliska, plaży i baru Zanzibar.
  
• Kątno, Liberta Marina, pomost wypożyczalni sprzętu wodnego, bar Zanzibar. Tel. 668-157-409.
  GPS: 53°70'33.7"N, 20°07'51.6"E. Tel. 668-157-409. Strona internetowa Liberta Marina tutaj. Opis tutaj.
  
• Kątno, Plaża gminna z pomostami, GPS: 53°42'09.2"N 20°04'33.6"E. Pomost umożliwiający zacumowanie. Slip ogólnodostępny, obok kąpielisko z wc toi-toi. Opis tutaj.
  
• Zwierzewo, Pomost nad Szelągiem, GPS: 53°42'26.9"N 20°03'35.6"E
  slip tylko dla mieszkańców, wc toi-toi. Opis tutaj.
  
• Stare Jabłonki, Pod Sosnami, pole namiotowe i ośrodek, GPS: 53°41'30.9"N 20°04'42.0"E. Tel. 601-611-946. Opis tutaj.
  
• Stare Jabłonki, Parking samochodowy im. Zielaka, GPS: 53°41'25.9"N 20°04'41.1"E. Wc toi-toi, zrujnowany pomost cumowniczy, niewidoczna linia wysokiego napięcia nisko nad wodą. Obok możliwość dobicia "na dziko" do brzegu. Opis tutaj.
  

Warto przeczytać

• Linie wysokiego napięcia na Pojezierzu Iławskim - zestawienie tutaj
• Niewidoczna linia energetyczna przy parkingu im. Zielaka - tutaj
  

Piotr Salecki (kwiecień 2017, aktualizacja 2022)


Panorama jeziora w kierunku północnego krańca i przystani campingu Zakątek - fot. Piotr Salecki (2022)